Oud-Dutchbatter recht op schadevergoeding wegens opgelopen trauma

Een oud-Dutchbatter die in 1995 aanwezig was bij de val van de Srebrenica-enclave, heeft na jarenlang juridische strijd gelijk gekregen en moet een schadevergoeding krijgen van de overheid omdat hij destijds een trauma heeft opgelopen.

Hoeveel geld de oud-Dutchbatter krijgt, is nog niet duidelijk. De minister moet daarover binnen 3 maanden een besluit nemen.

De uitspraak is niet alleen belangrijk voor de betreffende oud-Dutchbatter Dave Maat. ''Het schept een juridisch kader, ook voor toekomstige missies, hoe Defensie moet omgaan met de nazorg'', aldus advocaat Geert-Jan Knoops. Met de uitspraak wil het niet zeggen dat iedere militair recht heeft op een schadevergoeding. Militairen die een posttraumatische stressstoornis hebben opgelopen, hebben wellicht wel recht op een schadevergoeding.

Maat werd van 20 januari tot 24 juli 1995 als pionier-verkenner van Dutchbat 3 uitgezonden naar Srebrenica (voormalige Joegoslavië). Bij de val van de enclave op 11 juli liep hij een trauma op, onder meer doordat een mortiergranaat vlakbij hem insloeg. “Zwaar getrainde jongens met veel gevechtservaring. Ze hebben ons meegenomen, de enclave uit. Overal stonden tanks en soldaten met mitrailleurs.” Doordat zorg niet goed was, lijdt de man nu aan een blijvende posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Bij terugkomst was er in eerste instantie geen psychologische hulp vanuit Defensie. "Ze wilden wel weten waar we de wapens hadden achtergelaten, wat we hadden gezien, waar we schoten hadden gehoord. We werden bedankt voor het verhoor en we konden gaan. Er was geen psycholoog aanwezig, het was puur een verhoor." aldus Maat.

Een jaar na terugkomst in Nederland begonnen de angsten bij Dave, na een operatie: "Toen ik net uit de narcose bijkwam heb ik van alles geroepen en gezegd over wat ik in Srebrenica heb gezien. Ik riep dat we eraan gingen. Je diepste onbewustzijn komt omhoog, ik had er zelf geen erg in. De anesthesisten raadden aan om er een maatschappelijk werker bij te halen. Toen heb ik mijn hele verhaal verteld. Een maand later sliep ik slecht, ik werd prikkelbaar. Ik dacht veel terug aan de incidenten die ik had gezien en meegemaakt.”

”Bij de maatschappelijk dienst Defensie heb ik verschillende keren mijn verhaal verteld, maar ik voelde me daar niet begrepen. Toen het eenmaal goed fout ging, kwam ik bij een forensisch psychiater en daar werd de diagnose posttraumatische stressstoornis gesteld.”

”Ik verwijt Defensie dat ze ons met onvoldoende middelen op pad hebben gestuurd. Er was geen rekening gehouden met een mogelijke aanval op de enclave. En ik verwijt ze dat ze geen goede opvang en nazorg hebben geboden, als je terugkomt na zo'n situatie waarin je schokkende ervaringen hebt meegemaakt. Dat is in strijd met de militaire werkelijkheid."

De Centrale Raad van Beroep vindt dat de zorg tijdens de missie wel goed was, maar na terugkomst niet. “De manschappen waren voldoende opgeleid en getraind en het materieel was op orde toen de Dutchbatters naar het oorlogsgebied vertrokken”, aldus de Centrale Raad van Beroep.

Keywords: trauma oud-dutchbatter posttraumatische stressstoornis dave maat oologsgebied